In dit onderzoek was er geen groot verschil tussen slaapduur wanneer gemeten met actigrafie versus vragenlijst. Wél was er een overschatting van het aantal keer nachtwaken én de gemiddelde tijd dat een kind wakker was in de nacht wanneer gebruik werd gemaakt van vragenlijst versus actigrafie.

Variabelen die volgens de vragenlijst (BISQ) een slechte slaapkwaliteit indiceren zijn:

1. meer dan 3x nachtwaken
2. nachtelijke wakkerheid langer dan 1 uur
3. minder dan 9 uur totale slaapduur per etmaal.

In het onderzoek werd bekeken hoe vaak deze indicatoren voorkwamen op de verschillende leeftijden met beide meetinstrumenten.

Van de drie indicatoren was nachtelijke wakkerheid langer dan 1uur hetgeen wat bij beide meetmethoden het meest voorkwam op alle leeftijden. 

Meer dan 3 keer nachtwaken was op de leeftijd van 3 en 12 maanden ongeveer 6 keer lager wanneer gemeten werd met vragenlijst versus actigrafie. Op de leeftijd van 6 en 24 maanden was dit 2 keer lager wanneer met vragenlijst gemeten werd versus actigrafie.

⇒ Kortom, ouders/verzorgers rapporteerden minder vaak dat hun kind meer dan 3 keer wakker was ’s nachts dan werd gemeten met actigrafie.

Totale slaapduur minder dan 9 uur werd vaker gemeten met de actigrafie meting vergeleken met de vragenlijstmetingen op alle leeftijden.

⇒ Kortom, ouders/verzorgers rapporteerden een hogere slaapduur dan dat met actigrafie werd gemeten.

Dus, werd slaapduur overschat wanneer gemeten werd met ouderrapportage? → Het antwoord is: ja.

Werd nachtwaken onderschat? → Het antwoord is: ja.

Hechting in de mix

Over het algemeen wordt verondersteld dat de beleving van de ouder/verzorger over de slaap van hun kind, in plaats van de werkelijke slaapkwaliteit verschilt per hechtings-type. Baby’s met zogenaamde onveilig-afwerend gehechte gedragingen (die de ouder/verzorger meer signaleren bij stress) worden ervaren als slechtere slapers dan veilig gehechte baby’s of baby’s met een vermijdende hechtingsstijl, terwijl ze objectief niet anders slapen (Simard et al., 2013). Dit komt overeen met de hypothesen in de literatuur (Gaylor et al., 2001; Keener et al.,1988) dat :

• ouderraportage accurater is bij signalerende baby’s versus niet-signalerende baby’s.
• ouderrapportage slaapproblemen over-identificeert bij signalerende baby’s versus niet-signalerende baby’s.

Conclusie

Ouders/verzorgers overschatten de slaapduur van hun kind en onderschatten het aantal keer nachtwaken. 

Hoe zij de slaap van hun kind rapporteren lijkt samen te hangen met welke verwachtingen de ouder/verzorger heeft van kinderslaap en hoe bewust hij/zij is van het slaapgedrag van hun kind.

Zo kan slaapduur worden overschat omdat de ouder/verzorger bepaalde maatschappelijke verwachtingen overneemt en op basis van die verwachtingen een schatting maakt van de slaapduur van hun kind.

Het aantal keer nachtwaken wordt mogelijk onderschat in kinderen die na een arousal (een kort waakmoment) zelfstandig weer terug in slaap weten te vallen (de self-soothers, lees daarover meer hier). De ouder/verzorger heeft dan simpelweg niet in de gaten dat het kind wakker is en zal dit daarom ook niet rapporteren. Dit zal overigens minder gelden voor samen slapende ouder-kind paren, omdat het waken dan sneller wordt opgemerkt.

Voor de praktijk betekent dit overigens niet dat je klakkeloos de bovengemelde gemiddelden kan aanhouden. Probleem daarbij is dat de doorsnee ouder/verzorger niet beschikt over een actigraaf en dus de slaap van hun kind niet op die manier kan meten. Ander probleem is de individuele variatie. Het blijft feit dat dit gemiddelden zijn met een grote range. De ene baby/dreumes kan met minder slaap functioneren en de ander heeft meer nodig.