Slapen in de wandelwagen, draagzak, sling, armen, auto…Hoe vaak heb ik wel niet voorbij zien komen dat dit geen goede slaapjes zouden zijn. Het zouden slaapjes zijn die niet herstellend zijn, en worden zelfs junk-sleep genoemd. Tijd om deze beweringen eens onder de loep te nemen.

Westerse wereld versus niet-westerse wereld

Is het je wel eens opgevallen dat in niet-westerse en geïndustrialiseerde landen baby’s voortdurend slapen met beweging? Baby’s slapen in draagdoeken, in een sling, op de buik, zij of rug geknoopt. Baby’s slapen in wiegjes van doeken die aan het plafond hangen, wiegjes die op en neer gewiegd kunnen worden (zogenaamde palnas) en traditionele baby hangmatten (zogenaamde jhoolas) die in Brazilië zelfs in de neonatale intensive care unit worden gebruikt. Nee, die voldoen niet allen aan de veiligheidseisen ter preventie van wiegendood, en derhalve adviseer ik dergelijke producten ook niet, maar dat is weer een onderwerp voor een andere blog. Het gaat even om het principe dat baby’s over de hele wereld slapen met beweging. Hoe kan dat dan slecht zijn?

Wat zegt de wetenschap?

Ik zou ik niet zijn als ik er niet ook wat wetenschappelijke literatuur tegenaan wil gooien. Voel je vrij om door te scrollen naar de conclusie als dit je iets te ‘nerdy’ wordt.

• In een studie van Bayer et al (2011) werd aangetoond dat langzaam wiegen tijdens een middagslaapje helpt om in slaap te vallen (de transitie van waken naar slapen te maken) en de duur van NREM2 slaap verlengt. Wiegen induceert ook de toename van langzame oscillaties* (kenmerkend voor de diepe slaap) en spindle-activiteit (nuttig om je brein in slaap te houden). Het wiegen kan dus de slaap kalmer maken.
• Een andere studie (Perrault et al, 2019), voortbouwend op de eerdergenoemde studie, toonde aan dat continue wiegen tijdens de nachtslaap, de NREM slaap (met name NREM3) versterkt (de diepe slaap). Daarnaast werd wederom dezelfde verhoogde oscillatie activiteit gevonden (kenmerkend voor diepe slaap) en was er een betere slaap-continuïteit (minder lichte waakmomenten). Tenslotte werd gevonden dat het declaratief geheugen verbeterde ten opzichte van de avond ervoor, bij de proefpersonen die wiegend sliepen ten opzichte van de personen die zonder beweging sliepen.
• Bovengenoemde positieve effecten werden in mindere mate gevonden in een studie van Omlin et al (2018). De verklaring hiervoor kan echter zijn dat de proefpersonen al zeer goede slapers waren, er was dus weinig ruimte voor verbetering.
• Ook in de studie van Sluijs et al (2020) werd gevonden dat proefpersonen sneller in slaap vielen mét beweging versus zonder beweging. Over overige effecten op de slaaparchitectuur en -kwaliteit konden minder duidelijke conclusies worden getrokken.

*Langzame oscillaties zijn elektrische potentiaaloscillaties met een spectrale piekfrequentie van -0,8 Hz, en kenmerken het elektro-encefalogram tijdens de diepe slaap (SWS).

Conclusie: In slaap wiegen (bewegingsslaap) is dat slecht?

Al hoewel er nog weinig onderzoek bestaat is er aanleiding om aan te nemen dat beweging tijdens het proces van in slaap vallen en tijdens het slapen positieve invloed heeft op de duur van het in slaap vallen, de kwaliteit van slaap en het geheugen. Vanwege zogenaamde synchronisatie van hersengolven val je als je gewiegd wordt niet alleen sneller in slaap maar zorgt het wiegen er ook voor dat je in een diepere slaap wordt gehouden (Bayer et al, 2011). En als kers op de taart verbetert ook nog eens je geheugen voor recente ervaringen.

Dus, is slapen met beweging slecht? Nee, zeker niet. Ik hoop dat ik dat met deze uiteenzetting heb duidelijk gemaakt. Sommige kinderen zorgen zelf voor deze ritmische beweging om daarmee in slaap te vallen, soms in de vorm van het wiegen van (delen van) het lichaam, (hoofd-)rollen of hoofdbonken (lees daarover meer hier).

Is het wenselijk? Dat is een andere vraag en het antwoord daarop kan alleen jij zelf geven. Geniet je van de slaapjes met je kleintje in bijvoorbeeld de draagdoek? Dan is er geen reden om er iets aan te veranderen. Breekt het je op of is het niet meer houdbaar om welke reden dan ook? Dat is wat anders, dan kan je kijken hoe je heel geleidelijk de overgang kan gaan maken naar slaapjes zonder beweging. Heb je daar hulp bij nodig, kijk eens op mijn website bij consulten voor de opties.