Het gebeurt zo vaak dat moeders zich verontschuldigen voor het feit dat ze hun baby in slaap voeden en/of in de nacht nog regelmatig voeden. Alsof het misdadig is om je kind in slaap te voeden. En alsof het abnormaal zou zijn dat je baby nog nachtvoedingen heeft. Ik wil deze mythe graag de wereld uit helpen, aangezien het in slaap voeden van je kind het meest natuurlijke is wat er is. Het is volkomen normaal dat je baby ’s nachts drinkt, zeer gezond voor je baby en het past volledig bij de ontwikkeling van je baby. We zijn immers zoogdieren, ontworpen om onze kleintjes te ‘zogen’, terwijl onze kleintjes zuigen. En dat mag lang, en zelfs heel lang. En ja, ook in de nacht. Moedermelk tast de melktanden niet aan zoals wel eens wordt gedacht, lees daarvoor een mooi artikel hier. Biologisch gezien is het volkomen gepast dat een baby, ook als het geen newborn meer is, nog nachtvoedingen heeft. En ja, ook na 6 maanden, een jaar of zelfs 18 maanden (Hysing et al, 2014).

Waarom werkt in slaap voeden zo goed?

In slaap voeden is bij veel baby’s zeer effectief. Veel moeders zijn blij een ‘middel’ te hebben dat altijd lijkt te werken. Maar waarom werkt in slaap voeden dan zo goed? Dat is een truc van moeder natuur, waarbij de samenstelling van de moedermelk en het contact tussen moeder en kind zorgt voor een soepele overgang van waken naar slapen. Over die moedermelk zo meer. Maar het voeden gaat dus niet alleen maar om de melk, het gaat ook om het comfort dat het de baby biedt, de warmte, het huid-op-huid contact, de geborgenheid. Geen wonder dat in slaap vallen zo makkelijk lijkt te gaan als je buikje gevuld wordt met zoete warme melk, en je daarbij ook nog eens dicht bij mama mag zijn en je kunt overgeven aan de slaperigheid.

Moedermelk: Welke hormonen zorgen waarvoor?

Melatonine

In nachtelijke moedermelk zit het slaaphormoon melatonine, wat helpt om te ontspannen en slaperig maakt, en ook een relaxerende werking heeft op het maag-darm stelsel (Engler et al, 2012). Je baby slaapt er niet alleen langer op maar heeft daardoor ook minder last van krampen. Bovendien helpt het je baby om z’n eigen slaap-waak ritme te ontwikkelen.

Cholecystokinine

Het hormoon en neurotransmitter cholecystokinine (ofwel CCK) wordt afgegeven in een deel van de dunne darm en de twaalfvingerige darm als reactie op het voeden; zodra er vet in de dunne darm komt wordt dit hormoon afgescheiden. Cholesystokinine zorgt voor een gevoel van verzadiging en stopt het hongergevoel. Het is dus een belangrijk hormoon in de regulatie van voedingen (Marchini & Linden, 1992). Maar Cholecystokinine zorgt niet alleen voor een gevoel van verzadiging, het zorgt ook voor slaperigheid na de maaltijd (Mansbach & Lorenz, 1983; Uvnäs-Moberg et al, 1993). Zowel je baby als jijzelf profiteren daar dus van.

Tryptofaan

In moedermelk zit het hormoon tryptofaan. Dit hormoon wordt door het lichaam gebruikt om melatonine te maken. Het volgt een circadiaans ritme. Dit betekent dat voor tryptofaan, de concentratie in de moedermelk in de nacht op z’n hoogst is. Er wordt verondersteld dat het daardoor werkt als een zogenaamde ‘zeitgeber’, en zorgt voor slaapconsolidatie in de nacht (Cubero et al, 2005). Dus: tryptofaan in de borstvoeding helpt mee om je baby langere stukken slaap te laten doen in de nacht.

Serotonine

En tryptofaan is niet alleen de uitgangsstof voor het lichaam om melatonine mee te maken; ook serotonine wordt gemaakt van tryptofaan. Serotonine helpt mee om het slaap-waak ritme in te stellen (Somer, 2009). En het lichaam gebruikt serotonine weer om melatonine te maken, wat het slaaphormoon is. Daarnaast is serotonine een belangrijke neurotransmitter die betrokken is bij hersenfunctie en -ontwikkeling (Hibberd et al, 1981).

Prolactine

Als je je baby voedt wordt door het zuigen aan de borst de productie van het hormoon prolactine gestimuleerd. Dit hormoon komt zowel in de moedermelk als in je eigen bloedbaan. Het zorgt ervoor dat je sneller en makkelijker in slaap kunt vallen na een voeding, en zorgt voor melkproductie. Het helpt dus niet alleen bij slaap maar zorgt er ook voor dat je melkproductie op peil blijft. Er wordt ’s nachts meer prolactine geproduceerd. Nachtvoedingen dragen daarmee bij aan een goede melkproductie.

Oxytocine

Het liefdeshormoon of knuffelhormoon zoals het ook wel genoemd wordt. Oxytocine zorgt ervoor dat de al aanwezige melk in de borst gaat stromen, ofwel toeschiet (de toeschietreflex). Het wordt geproduceerd als reactie op aanraking (knuffelen met je baby, zuigen aan de borst), zien en ruiken van je baby, het horen van je baby’s huilen en het liefdevol denken aan je baby. Na de bevalling, als de baby aan de borst zuigt, heeft het ook nog eens de functie dat het de baarmoeder doet samentrekken en daarmee overmatig bloeden voorkomt (WHO, 2009).

Maar wat als je baby dit nodig blijft hebben?

Geen wonder dus dat voeden voor zowel je baby als voor jezelf een mooie manier is om zoveel mogelijk slaap te krijgen. En toch zijn veel moeders bang voor het aanleren van een ‘verkeerde’ gewoonte. De meeste baby’s groeien met de tijd echter vanzelf uit die voedingen, op het moment dat het biologisch gezien gepast is. En voor veel baby’s is het ook geen probleem om na in slaap te zijn gevoed, slaapcycli aan elkaar te lussen. Er zijn echter baby’s die hier niet vanzelf uitgroeien, en niet kunnen slapen zonder in slaap te worden gevoed. Dit hoeft niet per definitie een probleem te zijn. Als zowel moeder als kind dit niet als problematisch ervaren dan is het ook geen probleem. Voor sommige gezinnen is dit op een gegeven moment echter een onhoudbare situatie. Als dit het geval is, en afbouwen van het in slaap voeden niet lukt, dan kan het zijn dat er andere zaken spelen die ervoor zorgen dat de baby niet zelfstandig kan slapen. Een goede analyse kan dan in kaart brengen wat er aan de hand kan zijn. En mocht afbouwen nodig (bijvoorbeeld vanwege een ziekenhuisopname van moeder) of gewenst (het gezin wil het niet meer) zijn, dan zijn er manieren om het af te bouwen, op een liefdevolle manier. 

Conclusie

Het is normaal dat baby’s in de nacht wakker worden. En het is normaal dat je je baby dan in slaap voedt. Nachtvoedingen zijn heel normaal. De hormonen die in avond- en nachtmelk zitten dragen bij aan de ontwikkeling van een goed circadiaans ritme bij je baby. Bijkomend voordeel is dat borstvoedende moeders zelf ook nog eens meer slaap krijgen dan niet borstvoedende moeders, zelfs tot wel 40-45 minuten meer! (Doan et al, 2007). Werkt het voor jou en je baby, dan voed je je kleintje gewoon zonder schuldgevoel in slaap! Werkt het niet of niet meer voor je, dan kan je altijd contact opnemen om jouw specifieke situatie door te spreken en te kijken naar manieren om het te veranderen!