We weten dat op de zij en op de buik slapen in een wieg/ledikant gevaarlijk is. Maar hoe zit het met op de borst slapen (chest-to-chest)? Is slapen op borst van de moeder gevaarlijk?
Veel baby’s geven de voorkeur aan slapen op borst van de moeder, vooral de eerste paar weken. Het is zeer waarschijnlijk dat de moeder wakker wordt wanneer de baby van positie verandert. Dit soort van samen slapen zal voor veel moeder-baby paren de slaap voor zowel moeder als baby maximaliseren en voorkomt totale uitputting, wat op zichzelf gevaarlijk kan zijn bij samen slapen.
Er is echter geen onderzoek gedaan naar de veiligheid van een dergelijk slaap-arrangement. Er zijn wel meningen en adviezen. Deze blogpost is bedoeld om die weer te geven.
Huid op Huid
Skin-to-skin care (SSC), gedefinieerd als de praktijk van het plaatsen van baby’s in direct contact met hun moeders of andere verzorgers met de borst van het kind op de borst van de moeder/verzorger, wordt aanbevolen voor alle moeders en pasgeborenen, ongeacht de voedings- of bevallingsmethode, onmiddellijk na de geboorte (zodra de moeder medisch stabiel is, wakker, en in staat om te reageren op haar pasgeborene) en om dit minstens 1 uur te doen, zoals gedefinieerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) (Feldman et. al., 2016).
Maar hoe zit dat met de nacht-slaap?
Nils Bergman
Volgens Dr. Nils Bergman van de Universiteit van Kaapstad in Zuid-Afrika moeten gezonde pasgeborenen de eerste weken van hun leven op de borst van hun moeder slapen om zich optimaal te ontwikkelen.
Baby’s moeten huid op huid liggen, borst op borst, in een schuin omhoge positie (niet minder dan 30% helling van horizontaal of meer) voor optimale ademhalingseffecten (….) en moeder moet rechtop slapen, ondersteund door twee tot drie kussens (Bergman et. al., 2010).
Red Nose
Red Nose stelt dat een “Slapende baby op zijn buik op de borst van de ouder, vaak huid op huid, een uitstekende strategie is om een baby te kalmeren en kan helpen zijn temperatuur zelf te reguleren, zolang de baby en zijn luchtwegen worden geobserveerd (hetzij door de borstvoedende ouder of een andere volwassen verzorger). Een ouder die in slaap valt met een baby die op zijn buik op de borst ligt en niet wordt geobserveerd, kan problematisch zijn omdat buikligging de arousal-mechanismen van de baby vermindert die de luchtwegen van de baby beschermen; de neus van de baby kan worden belemmerd door kleding of het lichaam of de borst van de ouder; of een niet-geobserveerde baby kan worden gepositioneerd met zijn/haar kin naar borst, wat ook de luchtwegen van de baby zal belemmeren.” (Rednose-verklaring, 2019). Derhalve achten zij nachtelijk slapen op de borst onveilig.
Afweging
Het is echter waarschijnlijk veiliger om samen te slapen in een geplande chest-to-chest positie in een goed voorbereid bed dan in slaap te vallen op een bank of fauteuil. En laten we eerlijk zijn. Primatenbaby’s slapen al miljoenen jaren in de armen van hun moeder en onze soort is niet uitgestorven. Het is enkel vanwege de onrijpheid van het brein van een pasgeborene (25% van het hersenvolume als volwassene) dat hij niet aan de moeders borst kan hangen zoals bijvoorbeeld apen dat doen.
James McKenna
Vanwege het gebrek aan onderzoek vroeg ik Professor James McKenna, ‘s werelds leidende autoriteit op het gebied van samen slapen in relatie tot borstvoeding en wiegendood, wat zijn gedachten zijn over op de borst slapen. Zijn reactie was als volgt:
“Het is echt niet nodig om de slaappositie van borst op borst (ventraal-ventraal) te vermijden, want het is 45 miljoen jaar oud en als er ooit een menselijke universele baby-moeder slaappositie is, is dit het. Natuurlijk, zoals alle dingen in de baby-zorg, is een attente en verantwoordelijke moeder de voorwaarde, maar met behulp van haar eigen instincten en natuurlijke gedrag ten opzichte van haar baby en haar waakzaamheid hoeft het kind niet altijd terug op zijn rug te worden gelegd in plaats van op haar lichaam. Een baby die op de buik slaapt op zijn moeder is HELEMAAL NIET hetzelfde als een baby die alleen op een matrasoppervlak slaapt. Een baby op mama’s borst krijgt (letterlijk met haar ademhalingsbewegingen) goede vestibulaire stimulatie… met haar ritmes en contact, genietend van meerdere zintuiglijke signalen waaronder geuren uit haar melk… en koolstofdioxide uitgeademd uit de adem van moeder…en ademhalingsgeluiden… en dat stimuleert de phrenische zenuw (diafragma zenuw) om zich te ontdoen van C02, wat een kleine herinnering is voor de baby om nog een keer adem te halen.” (Direct citaat van e-mail aan mij, vertaald naar Nederlands)
Dus, is het veilig? Volgens James McKenna is het biologisch normaal. Buikslapen is juist wel risicovol als de baby alleen en op een hard koud matras ligt, zonder synchronisatie met moeder. Moeder is namelijk de externe referentie om te leren ademen. We weten vanuit onderzoek bij premature baby’s die gevoelig zijn voor ademstops (apneu) dat slapen naast een teddybeer die kunstmatig ademhaalt de ademstops met 60% vermindert (Thoman, 1986).
Veilig uitgevoerd borst-slapen/breastsleeping (een moeder-babypaar dat borstvoeding geeft en een bed deelt tijdens de slaap om borstvoeding te vergemakkelijken); een goed voorbereid bed voor samen slapen of een wieg in sensorische nabijheid (binnen handbereik) van de verzorger zijn echt de veiligste opties, volgens James McKenna.
La Leche League
Sweet Sleep/La Leche League International (Wiessinger et. al., 2014) vermeldt dat veel pasgeborenen het beste slapen op de schuine borst van hun moeder. Ze adviseren om de positie stevig met frictie (solid friction fit) te maken en ervoor te zorgen dat er geen spleten of kussens (inclusief die van jezelf) zijn op plaatsen die een probleem kunnen veroorzaken (zie foto p.90). Persoonlijk vind ik deze foto niet eens zo goed, aangezien het neusje van de baby weinig ‘omhoog gericht’ is, en dicht bij kleding van moeder, maar je snapt het idee.
Ze zeggen ook: “Als de gestut-met-baby-op-borst-positie is wat je de meeste slaap geeft in die vroege dagen of weken, maak het dan met je gezond verstand veilig en ga ervoor.”
Op hun website stellen ze dat “Achterover leunen met je baby naar je borst gericht geen risico is.” en “Buikslapen op een plat, horizontaal oppervlak verhoogt het risico op verstikking en wiegendood, tenzij het oppervlak de borst van een ouder is.”
Risicobeoordeling
Ik denk echter dat er altijd een persoonlijke risicobeoordeling moet zijn, vooral wanneer ouders extreem slaapgebrek hebben en wanneer andere condities niet in overeenstemming zijn met internationale slaap-richtlijnen. Risico’s van wiegendood en dodelijke slaapongevallen, alleen of in combinatie met bedsharing zijn: het delen van een bank/leunstoel/schommelstoel met een slapende volwassene; baby die slaapt naast een volwassene die is/was onder invloed is van alcohol, versuffende medicatie of drugs; baby slaapt naast een volwassene die rookt(e); slapen in de buikligging; nooit borstvoeding gehad hebben; slapen op zacht beddengoed; te vroeg geboren zijn of een laag geboortegewicht hebben (Blair et. al. 2020).
Dus, zonder te adviseren vóór of tegen het op de borst slapen, was dit bericht bedoeld om te informeren en te reproduceren wat de experts zeggen, zodat je je eigen weloverwogen beslissing kunt nemen.
Meer leren over baby- en kinderslaap
Als je meer wilt weten over hoe je de slaap van je baby kunt optimaliseren zonder gebruik te maken van slaaptraining of separatietechnieken (zoals je baby laten huilen, niet of uitgesteld reageren), dan heb ik een waardevolle bron voor je. Mijn cursus, de ‘Online Intensive: beter slapen vanuit hechtings- en ontwikkelingsbasis’, richt zich op het verbeteren van slaap door middel van wetenschappelijk onderbouwde methoden die zowel responsief als afgestemd zijn op de behoeften van je kind. Ik nodig je uit om meer te ontdekken en te leren hoe je een slaapomgeving kunt creëren die zowel gezond als natuurlijk is voor jouw baby. Met de juiste kennis en benadering, kan elke ouder bijdragen aan het optimaliseren van de slaap van zijn baby, waarbij je streeft naar wat biologisch gezien haalbaar is in plaats van moedwillig iets te trainen. Als je nieuwsgierig bent geworden en meer wilt leren, kijk dan eens naar mijn Online Intensive.
Referenties:
Bergman, N., Carney, G., & Ludington-Hoe, S. M. (2010). Kangaroo care for the preterm infant. ICAN: Infant, Child, & Adolescent Nutrition, 2(3), 165-169.
Blair, P. S., Ball, H. L., McKenna, J. J., Feldman-Winter, L., Marinelli, K. A., Bartick, M. C., & Academy of Breastfeeding Medicine. (2020). Bedsharing and breastfeeding: the academy of breastfeeding medicine protocol# 6, revision 2019. Breastfeeding Medicine, 15(1), 5-16.
Feldman-Winter, L., Goldsmith, J. P., Watterberg, K. L., Cummings, J. J., Benitz, W. E., Eichenwald, E. C., … & TASK FORCE ON SUDDEN INFANT DEATH SYNDROME. (2016). Safe sleep and skin-to-skin care in the neonatal period for healthy term newborns. Pediatrics, 138(3).
McKenna, J. J., Ball, H. L., & Gettler, L. T. (2007). Mother–infant cosleeping, breastfeeding and sudden infant death syndrome: what biological anthropology has discovered about normal infant sleep and pediatric sleep medicine. American Journal of Physical Anthropology: The Official Publication of the American Association of Physical Anthropologists, 134(S45), 133-161.
McKenna, James J., “Safe Infant Sleep: Expert Answers to Your Cosleeping Questions” (2020). Faculty Book Gallery. 452.
Thoman, E. B., & Graham, S. E. (1986). Self-regulation of stimulation by premature infants. Pediatrics, 78(5), 855-860.
Wiessinger, D., West, D., Pitman, T., & Smith, L. J. (2014). Sweet sleep: nighttime and naptime strategies for the breastfeeding family. Ballantine Books.
https://www.llli.org/breastfeeding-info/safe-sleep-breastfeeding-babies/
https://rednose.org.au/downloads/InfoStatement_SharingSleepSurfacewithBaby_Dec2019.pdf
Wil je mij volgen?
Like en volg me op Facebook, Instagram en abonneer je op de nieuwsbrief. Geen spam, enkel de nieuwe blogs boordevol tips en informatie rondom slapen en opvoeding. En je ontvangt ook nog eens gratis de gids ‘Verander de slaap van je kind zonder slaaptraining’.
Is deze blog interessant voor iemand die je kent? Deel deze blog gerust met anderen. Zie de buttons voor delen onderaan de blog.
Online cursussen
Gidsen
-
Toevoegen aan winkelwagen€ 14,95Oorspronkelijke prijs was: € 14,95.€ 9,50Huidige prijs is: € 9,50. -
Toevoegen aan winkelwagen€ 19,50Oorspronkelijke prijs was: € 19,50.€ 16,00Huidige prijs is: € 16,00.
Over Consuela Hendriks
Consuela Hendriks is BIG-geregistreerd GZ-psycholoog, orthopedagoog en gecertificeerd slaapcoach. Ze is ruim 20 jaar werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg. Met haar jarenlange ervaring in haar praktijk voor psychologische en pedagogische hulpverlening, diagnostiek en 1e en 2e lijnsbehandeling voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen heeft zij veel gezinnen mogen ondersteunen bij ontwikkelings- en opvoedingsvraagstukken, waaronder slaapproblematiek. Haar expertise en ervaring ligt niet alleen op het gebied van zich 'normaal' ontwikkelende kinderen maar tevens op het gebied van kinderen met ontwikkelingsstoornissen.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.