Responsiviteit leidt tot onafhankelijkheid

Ik wil een fabel de wereld uit helpen.

Kinderen worden niet aanklampend of ‘te’ afhankelijk als je op hun behoeften reageert, knuffelt, veilig samen slaapt, troost of vaak oppakt.

Stressregulatie & Emotieregulatie

Nabijheid helpt kinderen hun stress te reguleren en kalm te blijven. Deze nabijheid kan fysiek zijn (vasthouden, dragen of samen slapen) maar voor sommige kinderen is in de buurt zijn de nabijheid die ze nodig hebben.

Nabijheid en responsiviteit betekenen daarnaast ook dat kinderen kunnen en durven vertrouwen op jouw emotionele beschikbaarheid, dat ze erop kunnen vertrouwen dat je een veilig plek bent waar emoties geuit mogen worden.

Wetenschappelijk onderzoek

Door responsief te reageren en nabij te zijn, ondersteun je de ontwikkeling van je kind. Je krijgt geen aanhankelijk kind dat je nooit meer loslaat. Integendeel.

Onderzoek toont aan dat kinderen waar afgestemd en responsief op wordt gereageerd, veilige hechtingsstijlen ontwikkelen. Dit leidt uiteindelijk tot onafhankelijkheid, betere mentale gezondheid, sterkere relaties, betere carrièremogelijkheden en zelfs betere slaapgewoonten als volwassenen. Wetenschappelijke studies die dit aantonen zijn bijvoorbeeld:

• Ainsworth et al., 2015

Deze studie introduceert het concept van veilige hechting en toont aan dat kinderen die consistent responsieve zorg ontvangen, een veiligere hechting ontwikkelen en later zelfstandiger worden.

• Sroufe, 2005

Deze longitudinale studie laat zien dat kinderen met veilige hechting, als gevolg van responsief ouderschap, beter presteren in termen van onafhankelijkheid en zelfredzaamheid als volwassenen.

• Bowlby, 1988

Bowlby’s werk legt uit hoe een veilige basis, gecreëerd door responsieve zorg, kinderen helpt om vertrouwen en zelfstandigheid te ontwikkelen. John Bowlby’s werk legt de basis voor de hechtingstheorie en benadrukt het belang van een veilige basis voor kinderen om onafhankelijk te worden.

• 
  

  Cassidy et al., 1999

Dit uitgebreide handboek bevat onderzoek dat aantoont hoe responsief ouderschap bijdraagt aan veilige hechting en bevordert dat kinderen onafhankelijk worden.

• 
  

  Kochanska et al., 2013

Deze studie onderzoekt de rol van vroege gehechtheid aan beide ouders en laat zien dat veilige hechting, ondersteund door responsief ouderschap, leidt tot minder gedragsproblemen en grotere zelfstandigheid in de kindertijd.

• Bernier et al., 2010

Deze studie toont aan dat responsief ouderschap de ontwikkeling van zelfregulatievaardigheden bij kinderen bevordert, wat essentieel is voor hun onafhankelijkheid.

Deze en vele andere bronnen geven een solide wetenschappelijke basis voor de bewering dat responsief ouderschap leidt tot veilige hechting en, op termijn, tot meer onafhankelijkheid bij kinderen.

Responsiviteit leidt tot onafhankelijkheid.

Dit betekent geen perfectie!

Responsief ouderschap gaat daarbij niet over perfectie in het afstemmen op je kind, maar eerder over het begrip dat fouten maken en herstellen een normaal en gezond onderdeel van ouderschap zijn. Het concept van ‘rupture and repair’, geïntroduceerd door ontwikkelingspsycholoog Ed Tronick (1978), en het idee van de ‘good enough mother’ van Donald Winnicott (1953) ondersteunen deze visie.

Winnicott benadrukte dat ouders niet perfect hoeven te zijn, maar eerder ‘goed genoeg’. Het is cruciaal dat ouders meestal responsief zijn en adequaat reageren op de behoeften van hun kinderen. Wanneer er momenten van ‘misattunement’ of ‘ruptures’ optreden, waarbij een ouder niet onmiddellijk of adequaat reageert, is het herstelproces (‘repair’) van groot belang.

Dit herstelproces laat kinderen zien dat relaties hersteld kunnen worden na conflicten of misverstanden, waardoor ze veerkracht ontwikkelen en een gevoel van veiligheid en vertrouwen krijgen. Hierdoor kunnen kinderen zich ontwikkelen tot onafhankelijke en zelfverzekerde individuen.

Kortom, responsief ouderschap draait om het streven naar consistentie en het vermogen om verbindingen te herstellen, niet om perfectie. Onafhankelijkheid is niet het doel, het is de uitkomst.

Leer alles over responsief ouderschap en de impact op veilige hechting en slaapgewoonten in de Online Intensive. Ontdek hoe nabijheid en responsiviteit bijdragen aan een gezonde slaap en zelfvertrouwen bij kinderen. Schrijf je nu in en investeer in de toekomst van je kind!

Referenties:

Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. N. (2015). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Psychology press.

Bernier, A., Carlson, S. M., & Whipple, N. (2010). From external regulation to self‐regulation: Early parenting precursors of young children’s executive functioning. Child development, 81(1), 326-339.

Bowlby, J. (1988). A secure base: Parent-child attachment and healthy human development. Basic books.

Cassidy, J., & Shaver, P. R. (Eds.). (1999). Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications. Rough Guides.

Kochanska, G., & Kim, S. (2013). Early attachment organization with both parents and future behavior problems: From infancy to middle childhood. Child development, 84(1), 283-296.

Sroufe, L. A. (2005). Attachment and development: A prospective, longitudinal study from birth to adulthood. Attachment & human development, 7(4), 349-367.

Tronick, E., Als, H., Adamson, L., Wise, S., & Brazelton, T. B. (1978). The infant’s response to entrapment between contradictory messages in face-to-face interaction. Journal of the American Academy of Child psychiatry, 17(1), 1-13.

Winnicott, D. W. (1951). Transitional objects and transitional phenomena. Collected papers: Through paediatrics to psycho-analysis.

Bron foto: Zan Lazarevic via Unsplash