Als psycholoog ben ik behoorlijk ‘behavioristisch’ opgeleid. In een notendop betekent dit dat ik heb geleerd te kijken naar waarneembaar gedrag als iets wat is aangeleerd of aangeleerd kan worden en onder invloed staat van onder andere omgevingsfactoren. En in vele vraagstukken is deze wetenschapsfilosofie zeer helpend om de oplossing te vinden of ergens aan te werken. 

Maar… 

Er bestaat de misvatting dat ook slaap gedrag is dat aangeleerd zou moeten worden. En dat is waar ik tegen de stroom in zwem. 

Slaap is een biologische functie. Het is een lichamelijk proces, waarvan gedacht wordt dat het bedoeld is om lichamelijke homeostase te bewaken. Met andere woorden, slaap zorgt voor evenwicht in je lichaam. 

Dat uit zich weliswaar in waarneembaar gedrag, namelijk in de omkeerbare staat van afgenomen reactie en interactie met de omgeving, maar dat is dus een gedragsuiting van een biologisch proces. Daarom geloof ik er dus niet in dat je slaap kunt trainen, en zwem ik wat dat betreft een beetje tegen de slaaptrainings-wereld in. 

Slaap gebeurt gewoon, dat hoef je niet te leren. Slapen kon je immers al in de baarmoeder: vanaf 28-30 weken na conceptie kan actieve slaap worden geïdentificeerd (Sheldon, 2005). 

Condities rondom slaap

Maar, dat betekent niet dat slapen niet moeilijker kan verlopen als de condities rondom slapen niet optimaal zijn.

• Als je te vroeg naar bed gaat, terwijl je nog niet moe genoeg bent, zal slapen bijvoorbeeld lastiger zijn.
• Ga je slapen terwijl je angstig of gestrest bent, zul je moeilijker inslapen en doorslapen…

De condities rondom het slapen kunnen dus invloed uitoefenen, waar die behavioristische blik wel degelijk verschil kan maken in het optimaliseren van slaap. Maar je kunt iemand dus niet dwingen om te gaan slapen. Je zult in slaap vallen als er een fysiologische nood is aan slaap. 

Een van de redenen waarom ik in mijn consulten niet werk met slaaptraining, maar uitleg geef over de biologie van slaap, en samen met het gezin werk aan het maken van aanpassingen in omgevingsfactoren die het slapen mogelijk beïnvloeden. 

Meer info over consulten: klik hier.

Referenties:

Sheldon, S. H. (2005). Sleep in infants and children. Sleep: A comprehensive handbook, 507-510.