Waarom haten veel baby’s de wieg of ledikant?

Een groot deel van de consultaanvragen gaat over de vraag hoe je je kindje in de wieg/ledikant/eigen kamer kan laten slapen, want dat lukt steeds maar niet en zou dat nu niet eens moeten nu het kind 4/6/12maanden of 3 jaar is…?

Natuurlijk is het fijn als je baby in een wieg of ledikant kan slapen voor zijn dutjes overdag, dan kan je zelf ook even wat doen. Maar de praktijk leert dat lang niet alle baby’s dit doen. Hoe komt dat toch?

Slapen in nabijheid

Veel baby’s geven de voorkeur aan het slapen in contact met een hechtingsfiguur. In je armen, op je borst, in een draagzak of in bed tegen je aan bijvoorbeeld. De wieg/ledikant wordt in veel gezinnen dan een soort opbergplek voor luiers of kleertjes, zonder dat de baby er ooit in slaapt.

Evolutionair verklaard

Als je er echt even bij stilstaat is het helemaal niet gek dat veel baby’s niet in een wieg willen slapen. Welk zoogdier legt zijn jong te slapen in een apart holletje of nestje? Geen enkel zoogdier! Zoogdierjongen slapen tegen elkaar aan of op elkaar, in ieder geval in directe nabijheid van de moeder. Behalve wij mensen. Wij zijn het enige zoogdier dat onze jongen gesepareerd van ons (lichamelijk) en geïsoleerd (op afstand in aparte kamers) laat slapen! Evolutionair gezien is dat dus heel vreemd.

Verbinding

De primaire voorbestemde behoefte van een baby is verbinding met de primaire opvoeder. Maar in onze westerse maatschappij wordt dit nog veel te vaak als ‘te afhankelijk’ gezien en is het streven om je kind zo snel mogelijk onafhankelijk te laten worden. Wat vergeten wordt is dat onafhankelijkheid zich niet laat pushen, maar zich tijdens het rijpingsproces spontaan ontvouwt als de condities juist zijn.

Natuurlijke habitat

“Het lichaam van de moeder is de baby’s natuurlijke habitat, de plek waar ontwikkeling plaatsvindt”, aldus Nils Bergman (2014). Waarmee hij wil zeggen dat om een baby optimaal te laten (verder) groeien en ontwikkelen, het lichaam van de moeder de beste leefomgeving is voor de baby. De zwangerschap vervolgt zich als het ware, zij het buiten de baarmoeder (Dr. Ashley Montagu noemt baby’s dan ook extero-gestators). Dit staat dus haaks op het westerse geïndustrialiseerde idee dat zo snel mogelijk naar onafhankelijkheid toegewerkt moet worden. Niet gek dus dat de meeste baby’s, maar ook oudere kinderen graag in jouw sensorische nabijheid slapen…

Veiligheid

Baby’s ontlenen een gevoel van veiligheid aan die sensorische nabijheid. De input van jouw geur, tast, geluid, beweging en smaak zorgt ervoor dat het zenuwstelsel van de baby gereguleerd wordt. Jij co-reguleert daarmee je baby. Nabijheid zorgt voor ontspanning en een gevoel van veiligheid en activeert het parasympathische zenuwstelsel (de staat van rust die nodig is voor slaap), terwijl afzondering van de ouder/verzorger voor stress en angst kan zorgen (Gunnar,  2017).  Baby’s die niet graag apart slapen worden gealarmeerd door de scheiding en zullen proberen jou dichterbij te krijgen door de verbinding na te jagen. Ze schrikken wakker bij het neerleggen, ze gaan huilen of raken overstuur. Het is de voorbestemde behoefte van een kind om dicht bij de ouder/verzorger te zijn. Zo vergroot het kind de overlevingskans (Hofer & Sullivan, 2008; Sullivan et al., 2011).

Slapen bij voldoende slaapdruk

Daarnaast belemmert een wieg de baby om op een zelf ‘gekozen’ moment te kunnen gaan slapen, wat in contact met de primaire opvoeder wel kan. Je baby valt bijvoorbeeld gewoon in slaap op je, aan de borst of in de draagzak, wanneer de opgebouwde homeostatische slaapdruk hoog genoeg is.

Vloerbed

Wil je niet dat je baby altijd in contact met jou slaapt, of wil je een langzame overgang inzetten van slapen in je armen naar slapen in een eigen bed, overweeg dan een vloerbed. Een schoon, leeg, stevig, vlak matras, groot genoeg voor jou en je baby, in het midden van de kamer zonder frame er omheen is ideaal. Je kunt er voor kiezen om het matras op een lattenbodem te plaatsen zodat er lucht-ventilatie onder het matras is, ter voorkoming van schimmel. Of je zet het matras geregeld rechtop overdag. Voordeel van een vloerbed is dat je in contact kunt slapen met je kindje, en dan desgewenst kunt vertrekken als je kindje slaapt, zonder dat je kindje naar een ander oppervlak overgeheveld hoeft te worden. Meer tips over hoe je dit veilig doet kan je vinden in mijn online cursus ‘Veilig slapen voor baby’s’.

Rooming-in

En nog een reminder, ‘zelfs’ de Nederlandse richtlijn adviseert om de baby niet alleen in een eigen kamer te laten slapen onder de 6 maanden. In sommige landen wordt rooming-in voor minimaal de eerste 12 maanden geadviseerd. In dezelfde kamer slapen reduceert het risico op SIDS met 50% (Blair et al., 1999; Carpenter et al., 2004;  Mitchell et al.,1995; Mitchell et al., 2017; Tappin et al., 2005). Het gaat daarbij om de aanwezigheid van de ouder. Dus ook voor overdag geldt het advies: slapen in nabijheid van de ouder. Dus dat betekent dat ook overdag slapen in een wieg of ledikant in de ouderslaapkamer zonder dat je erbij bent een verhoogd risico geeft. De afwezigheid van de ouder verhoogt het risico op SIDS.

Dus…

Dus nogmaals, het is niet gek dat baby’s en kinderen liever niet apart slapen. Had de mensheid hun jongen vroeger apart gelegd dan waren we waarschijnlijk uitgestorven. Kijk dus niet raar op als jouw kindje alleen dichtbij jou wil slapen. Dat maakt je geen ‘falende’ ouder.

Referenties:

Bergman, N. J. (2014). The neuroscience of birth-and the case for Zero Separation. Curationis, 37(2), 1-4.

Blair, P. S., Mitchell, E., Fleming, P. J., Smith, I. J., Platt, M. W., Young, J., … & Golding, J. (1999). Babies sleeping with parents: case-control study of factors influencing the risk of the sudden infant death syndrome Commentary: Cot death—the story so far. Bmj, 319(7223), 1457-1462.

Carpenter, R. G., Irgens, L. M., Blair, P. S., England, P. D., Fleming, P., Huber, J., … & Schreuder, P. (2004). Sudden unexplained infant death in 20 regions in Europe: case control study. The Lancet, 363(9404), 185-191.

Gunnar, M. R. (2017). Social buffering of stress in development: A career perspective. Perspectives on Psychological Science, 12(3), 355-373.

Hofer, M. A., & Sullivan, R. M. (2008). Toward a neurobiology of attachment.

Mitchell, E. A., Thompson, J. M. D., & Rognum, T. O. (1995). Co-sleeping increases the risk of SIDS, but sleeping in the parents’ bedroom lowers it (pp. 266-269). Oslo, Norway: Scandinavian University Press.

Mitchell, E., Thompson, J., Zuccollo, J., MacFarlane, M., Taylor, B., Elder, D., … & Fleming, P. (2017). The combination of bed sharing and maternal smoking leads to a greatly increased risk of sudden unexpected death in infancy: the New Zealand SUDI Nationwide Case Control Study.

Sullivan, R., Perry, R., Sloan, A., Kleinhaus, K., & Burtchen, N. (2011). Infant bonding and attachment to the caregiver: insights from basic and clinical science. Clinics in perinatology, 38(4), 643-655.

Tappin, D., Ecob, R., & Brooke, H. (2005). Bedsharing, roomsharing, and sudden infant death syndrome in Scotland: a case-control study. The Journal of pediatrics, 147(1), 32-37.

Bron foto: charlesdeluvio viaUnsplash