Waarom slaapt mijn baby niet?

Als kersverse ouder is een van de grootste uitdagingen vaak het slaapgedrag van je baby. Veel ouders maken zich zorgen als hun baby niet door lijkt te slapen of vaak wakker wordt. Maar wist je dat dit eigenlijk helemaal normaal is? Laten we eens kijken naar waarom je baby ‘s nachts wakker wordt en hoe je responsief en afgestemd kunt reageren om je kleintje de beste start te geven.

Waarom huilen baby’s ‘s nachts?

Als ouder ken je dat gevoel ongetwijfeld: je wordt midden in de nacht gewekt door luid gehuil van je baby. Je hart bonst terwijl je met je huilende kindje in je armen staat. Wat is er aan de hand? Waarom huilen baby’s eigenlijk zo vaak tijdens de donkere uren?

Een diepgewortelde biologische noodzaak

Vanuit een evolutionair perspectief hebben pasgeboren baby’s een fundamentele, ingebakken behoefte om ook ‘s nachts nauw verzorgd te worden door hun ouders – gevoed, getroost en in nauwe fysieke nabijheid. Dit nachtelijke zorgpatroon is diep verankerd in onze voorouders als jager-verzamelaars.

In die periode was een pasgeboren volledig afhankelijk van de voortdurende aanwezigheid van verzorgers, juist ook als het donker werd en roofdieren op jacht gingen. Door ‘s nachts op de behoeften van hun baby in te spelen, vergrootten ouders de overlevingskansen van hun kroost.

Een natuurlijke ‘separatienoodkreet’

Een baby’s gehuil is meer dan zomaar een geluidje – het is een zogeheten ‘separatienoodkreet’ (Newman, 2007), een diepgewortelde impuls vanuit miljarden jaren evolutie. Dit huilen geeft aan dat de fysieke scheiding van de verzorgende ouder als een letterlijke levensbedreiging wordt ervaren door het hulpeloze kind. Bij onze voorouders was die scheiding ‘s nachts inderdaad potentieel dodelijk.

Door op deze ‘noodkreet’ te reageren met voeden, troosten en lichamelijk contact, wordt het geactiveerde stresssysteem van de baby gesust. Dit draagt niet alleen bij aan gezonde ontwikkeling en groei, maar bouwt ook een stevige, veilige gehechtheidsband op tussen ouder en kind (Scherer et al., 2019).

Natuurlijk huilen als communicatie

Een baby’s gehuil is dus simpelweg zijn manier om te communiceren: “Ik heb je nodig!” Dat geldt net zozeer ‘s nachts als overdag. Huilen is bedoeld om de responsiviteit van ouders te activeren en zorgt dat de baby verzorgd wordt. Bij onze voorouders was het negeren van zo’n noodsignaal ronduit levensgevaarlijk.

Frequent nachtwaken is biologisch normaal

Nachtelijke responsiviteit is dus allerminst een kwestie van luxe of verwennerij, maar diep verankerd in onze biologie. Het stamt uit een tijd waarin het de overleving van het nageslacht bepaalde (Ball, 2007). Het negeren van een baby’s huilen gaat in tegen wat miljoenen jaren evolutie ons hebben voorgeschreven. De volgende keer dat je gewekt word, realiseer je dan: door nabijheid te bieden en op de ‘noodkreten’ van je kindje in te gaan, beantwoord je een fundamentele overlevingsbehoefte. Door je kleintje te voeden, te troosten en de nabijheid te bieden die hij nodig heeft, help je je kindje zich veilig en geliefd te voelen, net zoals de natuur het heeft voorgeschreven.

Wanneer gaat mijn baby dan doorslapen?

Veel ouders verwachten dat hun baby na een paar maanden ‘s nachts door zal slapen, maar dit is gebaseerd op culturele normen in plaats van biologische realiteit. Antropologische studies hebben aangetoond dat in veel traditionele samenlevingen, waar baby’s dicht bij hun ouders slapen, frequent nachtwaken als normaal wordt beschouwd (McKenna et al., 2007). Baby’s zijn van nature geprogrammeerd om vaak wakker te worden; dit helpt hen te overleven en zich te ontwikkelen.

Het beschermende effect van vaak wakker worden

Wist je dat frequent nachtelijk wakker worden daarnaast een beschermend heeft tegen wiegendood (SIDS)?  Lichte slaap zorgt ervoor dat baby’s gemakkelijker wakker worden. Regelmatig wakker worden helpt baby’s om hun ademhaling te reguleren en snel te reageren op mogelijke bedreigingen (Horne et al., 2002). Bovendien faciliteert nachtvoeden niet alleen de groei en ontwikkeling van je baby, maar bevordert het ook de hersenontwikkeling door de voedingsstoffen en nabijheid die het biedt (Ball, 2007). Zo moet het ook zijn; de natuurlijke frequentie van wakker worden is essentieel voor de gezondheid en ontwikkeling van je baby. Het is dus niet alleen normaal, maar ook gezond dat je baby vaak wakker wordt.

Te hoge verwachtingen over nachtslaap

Veel ouders hebben onrealistische verwachtingen over het slaapgedrag van hun baby, vaak gevoed door culturele overtuigingen en adviezen die niet gebaseerd zijn op de biologische en antropologische realiteit. In onze westerse cultuur wordt vaak verwacht dat baby’s na een paar maanden zelfstandig doorslapen, maar dit komt niet overeen met hoe baby’s van nature slapen. Door te begrijpen dat frequent wakker worden normaal en gezond is, kun je je verwachtingen aanpassen en een meer ontspannen benadering van het ouderschap ontwikkelen.

Meer leren over baby- en kinderslaap

Als je meer wilt weten over hoe je de slaap van je baby kunt optimaliseren zonder gebruik te maken van slaaptraining of separatietechnieken (zoals je baby laten huilen, niet of uitgesteld reageren), dan heb ik een waardevolle bron voor je. Mijn cursus, de ‘Online Intensive: beter slapen vanuit hechtings- en ontwikkelingsbasis’, richt zich op het verbeteren van slaap door middel van wetenschappelijk onderbouwde methoden die zowel responsief als afgestemd zijn op de behoeften van je kind. Ik nodig je uit om meer te ontdekken en te leren hoe je een slaapomgeving kunt creëren die zowel gezond als natuurlijk is voor jouw baby. Met de juiste kennis en benadering, kan elke ouder bijdragen aan het optimaliseren van de slaap van zijn baby, waarbij je streeft naar wat biologisch gezien haalbaar is in plaats van moedwillig iets te trainen. Als je nieuwsgierig bent geworden en meer wilt leren, kijk dan eens naar mijn Online Intensive.

Referenties:

Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. N. (2015). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Psychology press.

Ball, H. L. (2007). Bed‐sharing practices of initially breastfed infants in the first 6 months of life. Infant and Child Development: An International Journal of Research and Practice, 16(4), 387-401.

Horne, R. S., Ferens, D., Watts, A. M., Vitkovic, J., Lacey, B., Andrew, S., … & Adamson, T. M. (2001). The prone sleeping position impairs arousability in term infants. The Journal of pediatrics, 138(6), 811-816.

McKenna, J. J., Ball, H. L., & Gettler, L. T. (2007). Mother–infant cosleeping, breastfeeding and sudden infant death syndrome: what biological anthropology has discovered about normal infant sleep and pediatric sleep medicine. American Journal of Physical Anthropology: The Official Publication of the American Association of Physical Anthropologists, 134(S45), 133-161.

Newman, J. D. (2007). Neural circuits underlying crying and cry responding in mammals. Behavioural brain research, 182(2), 155-165.

Scherer, E., Hagaman, A., Chung, E., Rahman, A., O’Donnell, K., & Maselko, J. (2019). The relationship between responsive caregiving and child outcomes: evidence from direct observations of mother-child dyads in Pakistan. BMC public health, 19, 1-10.