Wat is co-regulatie?
Co-regulatie is een proces waarbij een primaire opvoeder (of een andere persoon die een warme relatie heeft met degene die co-regulatie nodig heeft) een kind ondersteunt bij het reguleren van zijn zenuwstelsel.
Het gaat om het moment waar wij als volwassenen interveniëren door ons gereguleerde zenuwstelsel in te zetten om een kind te helpen zijn gedysreguleerde zenuwstelsel te kalmeren/reguleren.
Wat doet dit voor slaap?
Qua slaap helpt een gereguleerd brein het proces van in slaap vallen. We kunnen echter niet verwachten dat kinderen, vooral onder de 3, zichzelf reguleren. Het deel van hun hersenen dat verantwoordelijk is voor zelfregulerende vaardigheden is nog niet genoeg gerijpt. Daarom zijn ze afhankelijk van het gereguleerde brein van hun primaire opvoeder, door middel van co-regulatie.
Kinderen lenen ons gereguleerde zenuwstelsel
Kortom, de verzorger is het externe deel van de hersenen van het kind dat verantwoordelijk is voor regulatie (prefrontale cortex). De verzorger is dus in zekere zin het stress-regulerende deel van de hersenen van het kind.
We lenen kinderen als het ware ons gereguleerde brein en zenuwstelsel omdat dat van hen nog niet voldoende ontwikkeld is.
Ontwikkeling van zelfregulatie
Met co-regulatie leggen we de basis voor effectieve toekomstige zelfregulatie (die zich ontwikkelt van de babytijd tot in de volwassenheid en zelfs daarna).
Zelfregulatie kan niet worden verwacht vóór de leeftijd van ten minste 5-7 jaar wanneer de prefrontale cortex (het logisch redenerende brein) steeds meer online komt, maar zelfs volwassenen hebben soms hulp nodig bij regulatie.
Dit betekent overigens niet dat jonge kinderen zichzelf helemaal niet kunnen reguleren. Sommige baby’s hebben een aantal primitieve zelfregulerende vaardigheden, zoals zuigen aan een hand of hun hoofd wegdraaien van stressoren. Maar dit betreft regulatie bij milde stressoren. Een baby of jong kind is niet in staat zijn zenuwstelsel te reguleren vanuit een staat van verhoogde stress!
Hoe jonger en onvolwassener het kind is, des te meer het aangewezen is op co-regulatie.
Volwassenen kunnen kinderen co-reguleren, maar volwassenen kunnen net zo goed worden ondersteund door co-regulerende volwassenen. We kunnen ons waarschijnlijk allemaal wel een moment herinneren waarin een andere persoon ons zijn kalmte moest geven om ons op die manier te kalmeren, toch?
Hoe gaat dat co-reguleren dan?
Fundamenten die nodig zijn voor co-regulatie:
Kunnen co-reguleren start met zelf gereguleerd zijn. We kunnen onze kinderen niet co-reguleren als we zelf gestrest of gedysreguleerd zijn. Dit betekent dat we onze eigen gevoelens en gedachten in stressvolle situaties moeten opmerken en erkennen. We moeten in staat zijn om zelfregulerende strategieën toe te passen om onze eigen rust en kalmte te vinden. Onze emotionele toestand zal die van ons kind beïnvloeden (dit wordt emotion contagion genoemd). Het is dus belangrijk om ons eigen zenuwstelsel te reguleren. Pauzeer even, erken je emoties, gebruik ademhalingstechnieken (deep breathing), gebruik positieve affirmaties, beoefen mindfulness of laat iemand anders je helpen reguleren (zodat een andere volwassene je zenuwstelsel co-reguleert).
Vervolgens moeten we de signalen van het kind effectief lezen en reageren op hun onderliggende behoeften. Warmte, steun en onvoorwaardelijke zorg zijn daarbij sleutelwoorden. Dit is een proces van vallen en opstaan. We zullen (en hoeven) het niet altijd goed te doen. Bottomline is dat er een warme, zorgzame relatie is waar een kind op kan vertrouwen en zich veilig in kan voelen.
Vervolgens kunnen zelfregulerende vaardigheden worden gecoacht door middel van co-regulatie.
Maar hoe ziet dat eruit?
Niet alle kinderen hebben dezelfde soort co-regulerende ondersteuning nodig. Het hangt allemaal af van leeftijd, temperament, algehele ontwikkeling, omgevingsfactoren om er maar een paar te noemen.
Een kind opdragen om te kalmeren helpt in ieder geval niet. Het bagatelliseert hun grote gevoelens en is als olie op het vuur. Het woord ‘kalmeer’ betekent niets voor hen omdat het te abstract is. En ze weten sowieso nog niet hoe ze moeten kalmeren, dus het zal hen alleen nog maar meer frustreren.
Let in plaats daarvan, zoals eerder genoemd, op je eigen staat (ben je zelf kalm/gereguleerd?). Verlaag jezelf naar ooghoogte, gebruik een kalme en lagere stem, modelleer langzame en diepe ademhaling, vertraag je tempo, toon een open/uitnodigende ontspannen lichaamshouding. Focus op verbinding en probeer om weg te blijven van overvloedig praten/redeneren, met uitzondering wellicht van enkele kalmerende woorden.
Jouw modelleren en emotie-coaching zal het kind onbewust ondersteunen en helpen om later (in proces naar volwassenheid) dergelijke strategieën toe te kunnen passen. Emotie-coaching omvat het erkennen en valideren van de emoties van kinderen, evenals het ondersteunen in het omgaan met intense/grote emoties. Kinderen die door hun opvoeders/verzorgers in hun emoties worden gecoacht, zijn beter in staat om emoties te reguleren en ontwikkelen een beter stress-responssysteem (Gottman et al, 1996). Door emotie-coaching leren kinderen de emoties die ze ervaren beter te begrijpen en leren ze beter te begrijpen waarom ze zich zo voelen en hoe ze ermee om moeten gaan (Gottman, 1996, 1997).
Meer leren over baby- en kinderslaap
Als je meer wilt weten over hoe je de slaap van je baby kunt optimaliseren zonder gebruik te maken van slaaptraining of separatietechnieken (zoals je baby laten huilen, niet of uitgesteld reageren), dan heb ik een waardevolle bron voor je. Mijn cursus, de ‘Online Intensive: beter slapen vanuit hechtings- en ontwikkelingsbasis’, richt zich op het verbeteren van slaap door middel van wetenschappelijk onderbouwde methoden die zowel responsief als afgestemd zijn op de behoeften van je kind. Ik nodig je uit om meer te ontdekken en te leren hoe je een slaapomgeving kunt creëren die zowel gezond als natuurlijk is voor jouw baby. Met de juiste kennis en benadering, kan elke ouder bijdragen aan het optimaliseren van de slaap van zijn baby, waarbij je streeft naar wat biologisch gezien haalbaar is in plaats van moedwillig iets te trainen. Als je nieuwsgierig bent geworden en meer wilt leren, kijk dan eens naar mijn Online Intensive.
Referenties:
Gottman, J. M., Katz, L. F., & Hooven, C. (1996). Parental meta-emotion philosophy and the emotional life of families: Theoretical models and preliminary data. Journal of Family Psychology, 10(3), 243.
Gottman, J. M., Katz, L. F., & Hooven, C. (2013). Meta-emotion: How families communicate emotionally. Routledge.
Bron foto: Tim Mossholder via Unsplash
Wil je mij volgen?
Like en volg me op Facebook, Instagram en abonneer je op de nieuwsbrief. Geen spam, enkel de nieuwe blogs boordevol tips en informatie rondom slapen en opvoeding. En je ontvangt ook nog eens gratis de gids ‘Verander de slaap van je kind zonder slaaptraining’.
Is deze blog interessant voor iemand die je kent? Deel deze blog gerust met anderen. Zie de buttons voor delen onderaan de blog.
Gidsen
-
Toevoegen aan winkelwagen
€ 14,95Oorspronkelijke prijs was: € 14,95.€ 9,50Huidige prijs is: € 9,50. -
Toevoegen aan winkelwagen
€ 19,50Oorspronkelijke prijs was: € 19,50.€ 16,00Huidige prijs is: € 16,00.

Over Consuela Hendriks
Consuela Hendriks is BIG-geregistreerd GZ-psycholoog, orthopedagoog en gecertificeerd slaapcoach. Ze is ruim 20 jaar werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg. Met haar jarenlange ervaring in haar praktijk voor psychologische en pedagogische hulpverlening, diagnostiek en 1e en 2e lijnsbehandeling voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen heeft zij veel gezinnen mogen ondersteunen bij ontwikkelings- en opvoedingsvraagstukken, waaronder slaapproblematiek. Haar expertise en ervaring ligt niet alleen op het gebied van zich 'normaal' ontwikkelende kinderen maar tevens op het gebied van kinderen met ontwikkelingsstoornissen.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.