Wat zijn we eigenlijk voor dieren?

Het lijkt er soms op dat we baby’s en kinderen als een andere diersoort beschouwen dan volwassenen. We doen alsof onze kinderen dieren zijn die lange periodes alleen kunnen doorbrengen. We behandelen hen niet als zoogdieren, of specifieker, als primaten.

Hoe lang blijven dieren bij hun moeder?

Het ironische is dat de dieren die het langst bij hun moeder blijven, vaak te vinden zijn onder de grotere zoogdieren en zelfs sommige vogelsoorten. En laten wij nu net grotere zoogdieren zijn… maar toch hebben we haast om onze kinderen zo snel mogelijk onafhankelijk te laten worden.

Olifanten

Jonge olifanten blijven vaak tot hun tienerjaren bij hun moeder. Vrouwelijke olifanten blijven meestal hun hele leven bij de familiegroep, terwijl mannelijke olifanten rond hun tienerjaren de groep verlaten. Het overlijden van een moeder in de eerste 24 maanden van het leven van een olifantenkalf vermindert de overlevingskansen van het kalf drastisch, zowel in het wild als in gevangenschap. Een olifantenkalf wordt primair verzorgd door zijn moeder, maar ook door andere vrouwtjes (‘allomothers’) en oudere broers en zussen. (Hoerner et al., 2023).

Wolven

🐺 Wolvenwelpen blijven tot ongeveer 2 jaar bij hun roedel, waarin ze worden verzorgd en opgevoed door de hele groep, inclusief hun moeder (FWS).

Orka’s

Orka’s, of zwaardwalvissen, blijven vaak hun hele leven bij hun moeder. Ze leven in matriarchale ‘pods’ waarin zowel mannelijke als vrouwelijke nakomelingen bij hun moeder blijven. Onderzoek laat zien dat een orka-kalf het grootste deel van haar tijd doorbrengt met zwemmen met de moeder gedurende de periode van 36 maanden. De tijd dat het kalf met haar moeder omging was groter dan de tijd dat het kalf met anderen omging (Guarino et al., 2017).

Mensapen

Vooral mensapen zoals chimpansees, bonobo’s en orang-oetans hebben lange periodes van moederlijke zorg. Orang-oetan jongen blijven bijvoorbeeld tot 6-8 jaar bij hun moeder, waarbij ze een sterke band ontwikkelen. Een orang-oetangmoeder zal haar jong tijdens het eerste levensjaar bijna constant bij zich houden, en het jong zal zich ook voortdurend aan haar vastklampen. Na het eerste jaar zal het jong geleidelijk vaker loslaten, tot meer dan de helft van de tijd. Echter, tijdens verplaatsingen zal het jong zich de eerste twee jaar altijd aan de moeder vastklampen. Vanaf het derde of vierde jaar begint het jong zelfstandig rond te klimmen en de moeder te volgen, en dit eveneens voor meer dan de helft van de tijd. Het jong observeert ook nauwkeurig wanneer de moeder een avond- of dagnest bouwt. Tijdens de eerste twee levensjaren kijkt het jong goed toe en helpt af en toe een beetje mee. Tegen de tijd dat hij ongeveer drie jaar oud is, nog voordat hij gespeend is, kan hij zelf een nest bouwen. Desondanks zal hij samen met de moeder in hetzelfde nest blijven slapen totdat hij volledig gespeend is. Dit gebeurt meestal rond het vijfde jaar in Borneo en tussen het zesde en achtste jaar in Sumatra (Mertens et al., 2009).

Albatrossen

Albatrossen hebben een lange ouderlijke zorgperiode, waarbij de kuikens lang in het nest blijven en worden verzorgd door beide ouders voordat ze zelfstandig worden. Albatroskuikens doen er lang over om uit te vliegen. In het geval van de grote albatrossen kan het tot 280 dagen duren; zelfs voor de kleinere albatrossen duurt het tussen de 140 en 170 dagen (Patton, 2020).

En wij dan?

Wij zijn geen albatrossen, maar zoogdieren. En het dier dat qua DNA het meest op mensen lijkt, is de chimpansee. Chimpansees delen ongeveer 98-99% van hun DNA met mensen, wat hen onze meest gelijkende levende verwanten maakt (Athar, 2022; Suntsova et al., 2020) . Bonobo’s, die nauw verwant zijn aan chimpansees, hebben ook een zeer hoge genetische overeenstemming met mensen.

Mensen hebben een van de langste afhankelijkheidsperioden van alle dieren. En toch willen we dat ze het nest zo snel mogelijk verlaten, zo snel mogelijk alleen slapen, zo snel mogelijk zelfstandig van alles kunnen en zo snel mogelijk onafhankelijke individuen zijn. Nogal krom toch?

Wij willen dankzij onze maatschappij en diens ratrace en onze culturele ideologie zo snel mogelijk onze kinderen onafhankelijk maken. Omdat er na 3 maanden weer gewerkt moet worden, omdat onafhankelijkheid zo de hemel in wordt geprezen alsof het een kind goed en knap maakt. We willen controle en maakbaarheid uit angst dat het anders niet goed gaat.

Wat is het plan van moeder natuur?

Er is weinig geloof meer in het plan van moeder natuur, weinig vertrouwen meer in onszelf om onze gut-feelings te volgen, weinig geduld meer om de natuurlijke ontwikkeling van kinderen te volgen.

In onze haast om kinderen zo snel mogelijk zelfstandig te maken, verliezen we het vertrouwen in de natuurlijke ontwikkeling en de wijsheid van moeder natuur. We onderschatten het belang van langdurige ouderlijke zorg en de cruciale rol van nabijheid en verbinding in de vroege jaren. Deze natuurlijke processen zijn essentieel voor de fysieke en emotionele ontwikkeling van het kind.

Als we leren van de dierenwereld, zouden we begrijpen dat geduld en vertrouwen in de natuurlijke ontwikkeling van onze kinderen belangrijk zijn. We zouden erkennen dat langdurige zorg en nabijheid niet alleen natuurlijk zijn, maar ook noodzakelijk voor hun welzijn. In plaats van kinderen voortijdig in een onafhankelijke rol te dwingen, zouden we meer moeten geloven in het proces en de tijd nemen om hen te laten groeien op een manier die overeenkomt met onze diepste biologische en evolutionaire aard.

Laten we heroverwegen hoe we omgaan met de zorg en opvoeding van onze kinderen. In plaats van de druk van de maatschappij en culturele ideologieën te volgen, zouden we meer mogen vertrouwen op onze instincten en de lessen die we kunnen leren van de natuur.

Referenties:

 Athar, A. Z. Differences between Properties of Human and Chimpanzee Genomes.

Guarino, S., Hill, H. M., & Sigman, J. (2017). Development of sociality and emergence of independence in a killer whale (Orcinus orca) calf from birth to 36 months. Zoo biology, 36(1), 11-20.

Hoerner, F., Rendle-Worthington, J., Lawrenz, A., Oerke, A. K., Damerau, K., Borragán Santos, S., … & Preisfeld, G. (2023). Differences in Mother–Infant Bond and Social Behavior of African Elephant Calves Living In Situ and Ex Situ. Animals, 13(19), 3051.

https://www.fws.gov/story/leaving-pack

Mertens, J., Braeckman, J., & en Moraalwetenschap, V. W. Wat begint bij mannen eindigt bij vrouwen.

Patton, N. The Awe-Inspiring Albatross.

Suntsova, M. V., & Buzdin, A. A. (2020). Differences between human and chimpanzee genomes and their implications in gene expression, protein functions and biochemical properties of the two species. BMC genomics, 21(Suppl 7), 535.

Foto: Ryan Al Bishri via Unsplash